Socjalne pomieszczenie – definicja

Pomieszczenia higieniczno-sanitarne, zwane inaczej pomieszczeniami socjalnymi, są przestrzenią przeznaczoną do regeneracji oraz zapewniania podstawowych potrzeb pracowników. Wygodna, bezpieczna i higieniczna praca jest możliwa tylko poprzez zapewnienie dogodnych warunków w miejscu pracy. Socjalne pomieszczenia służą również do organizacji i prowadzenia spotkań grupowych. Są one zazwyczaj znacznie mniejsze niż sale konferencyjne, dlatego zapewnią przytulną atmosferę.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy zawiera szczegółowe wytyczne związane z warunkami technicznymi pomieszczeń socjalnych. Nie wszystkie typy pomieszczeń, które zostały zawarte w rozporządzeniu, muszą znaleźć się w firmie. Wszystko jest uzależnione od kilka czynników takich jak warunki pracy i liczby zatrudnionych pracowników.

Pomieszczenie socjalne – wymogi sanepidu

Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów BHP, możemy wyróżnić kilka pomieszczeń higieniczno-sanitarnych.

• Szatnie – pomieszczenie dzieli się na szatnie podstawowe, szatnie przepustowe, szatnie odzieży roboczej oraz szatnie odzieży własnej pracowników. Pomieszczenia higieniczno-sanitarne powinny być oświetlone poprzez światło dzienne. Jeśli z szatni korzysta więcej niż 25 osób, powinna ona zostać wyposażona w wentylację mechaniczną. Przy niższej liczbie pracowników wystarczy czterokrotna wymiana powietrza na godzinę. Co najmniej 50% pracowników z najliczniejszej zmiany powinno otrzymać miejsce siedzące w pomieszczeniu.
• Jadalnie – w przypadku przekroczeniu na jednej zmianie liczby 20 pracowników pracodawca powinien zapewnić miejsca przeznaczone do spożywania posiłków. Powierzchnia jadali nie powinna być mniejsza niż 8 m². Dodatkowo w pomieszczeniu należy umieścić widoczne znaki informujące o zakazie palenia papierosów.
• Umywalnie i pomieszczenia z natryskami – umywalki powinny być wyposażone w bieżącą zimną, jak i ciepłą wodę. Jedna umywalka przypada na 10 pracowników najliczniejszej zmiany, jednak w przypadku prac związanych ze sporym zabrudzeniem lub kontaktem z substancjami szkodliwymi, jedna umywalka przypada na 5 pracowników najliczniejszej zmiany. Jeśli warunki pracy lub ochrona zdrowia tego wymagają, w zakładzie powinny znaleźć się także prysznice. Jeden prysznic przypada na 8 pracowników najliczniejszej zmiany.
• Pomieszczenia higieny osobistej kobiet – zakład pracy zatrudniający od 20 do 200 kobiet jest zobowiązany zapewnić w umywalni dla kobiet specjalną kabinę higieny osobistej wyposażoną w bidet, umywalkę z ciepłą oraz zimną wodą, oraz miskę ustępową. Powierzchnia kabiny nie może być mniejsza niż 2,4 m². Na każde kolejne 200 kobiet zakład zobowiązany jest urządzić dodatkową kabinę i pomieszczenie z miejscami leżącymi dla karmiących matek i kobiet w ciąży.
• Pomieszczenia do prania, odkażania, suszenia i odpylania odzieży roboczej – wymagane są w miejscach pracy, które mogą spowodować skażenie innej jednocześnie pranej odzieży.
• Ustępy – lokalizacja ustępu nie powinna być większa niż 75 metrów z dala od stanowiska pracy. Na każdej kondygnacji budynku należy ulokować ustęp, a wejście do niego musi być usytuowane bezpośrednio z pomieszczenia, drogi lub korytarza. Ustęp powinien mieć także izolujące pomieszczenie wejściowe, które będzie wyposażone w jedną umywalkę na trzy toalety lub pisuary.
• Pomieszczenia do ogrzewania pracowników – jeśli pracownicy swoją pracę wykonują na otwartej przestrzeni, pracodawca zobowiązany jest zapewnić odpowiednie pomieszczenie do ogrzewania. Podobnie sprawa wygląda w przypadku, gdy osoby zatrudnione pracują w nie nagrzanym pomieszczeniu. Pomieszczenie socjalne dla pracowników ma posłużyć jako schronienie przed opadami, pomóc się ogrzać, a nawet zmienić odzież.

[product category_id="223" limit="4" onlyAvailable="true"]

Pomieszczenie socjalne – wymagania BHP

W związku z rozporządzeniem ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie ogólnych przepisów BHP, pomieszczenie socjalne w miejscu pracy musi być wystarczająco dużo i spełniać kilka wymagań. Przede wszystkim pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom pomieszczenia odpowiednie dla danej liczby zatrudnionych. Pomieszczenie sanitarne powinno być utrzymane w odpowiednim stanie, który pozwala na higieniczne i bezpieczne korzystanie z udogodnień. Lokalizacja pomieszczenia socjalnego jest równie ważna, co wcześniejsze wymagania. Pokój socjalny nie powinien zmuszać pracowników do przejścia przez pomieszczenia stosujące substancje trujące i materiały zakaźne. Pomieszczenia służące do spożywania posiłków, przechowywania odzieży własnej pracowników czy nawet pomieszczenia do prania, odkażania i odpylania odzieży roboczej powinny być ogrzewane. Poza tym oświetlenie i wentylacja musi być zgodna z przepisami techniczno-budowlanymi i Polskimi Normami.

Pomieszczenie socjalne powinno mieć wysokość przynajmniej 2,5 metra. Jedynym wyjątkiem są łaźnie ogólnodostępne, w których wysokość musi wynosić co najmniej 3 metry. Przepisy pozwalają na zmniejszenie wysokości pomieszczeń socjalnych do 2,2 metra w takich budynkach jak hotel, motel i pensjonat, o ile są wyposażone w wentylację mechaniczną wywiewną lub nawiewno-wywiewną.

Pomieszczenie socjalne – warunki techniczne w jadalniach

W przypadku pomieszczeń socjalnych, które są przeznaczone do spożywania posiłków, przepisy BHP wyróżniają 3 rodzaje jadalni:

• typ I – przeznaczony dla osób spożywających własne posiłki,
• typ II – określa pomieszczenie do spożywania posiłków własnych, jednak w miejscu, gdzie dostępne są napoje,
• typ III – zaplecze socjalne wraz z jadalną, w której wydawane są posiłki.

Oprócz rozdzielenia jadalni na poszczególne typy powinny one spełniać kilka istotnych norm:

• pracownicy muszą otrzymać indywidualne miejsce siedzące,
• osoby pracujące ze szkodliwymi substancjami lub materiałami biologicznie zakaźnymi powinny mieć osobne pomieszczenie socjalne do spożywania posiłków, do których inni pracownicy nie będą mieli wstępu,
• temperatura w pomieszczeniach powinna wynosić co najmniej 16 stopni Celsjusza,
• powierzchnia jadalni powinni wynosić przynajmniej 8 m2, a na każdego pracownika powinno przypadać nie mniej niż 1,1 m2 powierzchni,
• pomieszczenia socjalne dla pracowników przeznaczone do jedzenia muszą być wyposażone w urządzenie, które umożliwi podgrzanie posiłku przyniesionego z domu,
• jadalnie niezapewniające wydawania posiłków muszą zostać wyposażone w zamykane szafki śniadaniowe do przechowywania przyniesionego posiłku.

Pomieszczenie socjalne – szczególne wymagania sanitarne dla szatni

Z wyjątkiem wspomnianych wcześniej warunków koniecznych do spełnienia przez pracodawcę w przypadku szafek, warto zwrócić uwagę na pomieszczenia, w których szafki się znajdują. Szatnie ze względu na swoją budowę i specyfikację można podzielić na cztery różne typy:

• szatnie odzieży roboczej i ochronnej – przede wszystkim służą do przechowywania obuwia roboczego oraz odzieży i środków ochrony indywidualnej,
• szatnie odzieży własnej pracowników – służą przede wszystkim jako schowek na odzież własną pracowników, ponieważ nie nadaje się ona do kontaktu z odzieżą roboczą i środkami ochrony indywidualnej,
• szatnie podstawowe – służą do jednoczesnego przechowywania odzieży roboczej i ochronnej oraz środków ochrony indywidualnej,
• szatnie przepustowe – jedna część pomieszczenia socjalnego przeznaczona jest do odzieży pracowników, druga część służy przechowywaniu odzieży roboczej, a między nimi, pełniąc zadanie łącznika, znajduje się zespół sanitarny z natryskami.

Palenie w pomieszczeniu socjalnym

Przepisy regulują konieczność wygospodarowania przestrzeni tak naprawdę na wszystkie pomieszczenia higieniczno-sanitarne z wyjątkiem palarni. Wyznaczenie w pobliżu stanowiska pracy miejsca na palenie jest całkowicie dobrowolnym czynem pracodawcy. Jeśli zakład pracy zdecyduje się na stworzenie palarni, obowiązkiem pracodawcy jest umieszczenie jej w takim punkcie, aby żaden z pracowników, zarówno palących, jak i niepalących, nie był narażony na wdychanie dymu papierosowego podczas pracy. Jeśli palarnia jest pomieszczeniem zamkniętym, pomieszczenie socjalne musi mieć zapewnioną przynajmniej dziesięciokrotną wymianę powietrza w ciągu godziny.

FAQ:

• Czym są pomieszczenia socjalne?

Pomieszczenie socjalne służy pracownikom jako miejsce do odpoczynku i zaspokojenia podstawowych potrzeb. Z wyjątkiem palarni, pracodawca jest obowiązany zapewnić takie miejsca jak: szatnie, jadalnie, umywalnie, pomieszczenia higieny osobistej kobiet, pomieszczenia do prania, odkażania, suszenia, ogrzewania. Pomieszczenia higieniczno-sanitarne muszą spełniać szereg wymagań, dlatego każdy pracodawca powinien się z nimi zapoznać.

• Jakie warunki muszą spełniać pomieszczenia socjalne?

Najważniejsze wymagania względem ogółu pomieszczeń dotyczą odpowiedniego ogrzewania i wentylacji. W jadalni natomiast wskazana jest obecność mikrofali i stołów z krzesłami. Pracownicy powinni mieć również dostęp do umywalni, możliwości wysuszenia rąk, a w niektórych zakładach pracy również do natrysku. Prawo może wymagać pomieszczeń dostosowanych do osób niepełnosprawnych.

• Jakie środki higieny osobistej w zakładzie pracy?

Zaopatrzenie pracowników w środki higieny osobistej jest niezwykle ważne dla stworzenia komfortowego i przyjaznego środowiska pracy. Każdy przedsiębiorca ma obowiązek zapewnić zatrudnionym pracownikom wszelki dostęp do podstawowych środków higieny osobistej. Do niezbędnych produktów przeznaczonych dla pracowników w wydzielonych pomieszczeniach socjalnych znajdują się: mydło do rąk, ręczniki, papier toaletowy, płyny dezynfekujące, mydła specjalistyczne i pasty BHP.