Szafki pracownicze są niezbędnym elementem każdego miejsca pracy. Podstawowym obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie odpowiedniej szafki na ubrania, spełniającej określone normy. Czy pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi własną szafkę, jakie przepisy BHP powinny spełniać i czym się kierować przy ich wyborze? Poniżej odpowiadamy na wszystkie pytania.

Szafki pracownicze – przepisy ogólne

Szafki pracownicze oraz socjalne powinny być zgodne z obowiązującymi przepisami BHP, w tym z wymaganiami technicznymi, dotyczącymi m.in. materiału, z którego wykonana jest szafka, jej wymiarów, zabezpieczeń i zgodności z obowiązującymi regulacjami. Szczegółowe wytyczne dotyczące sposobu zagospodarowania szatni dla pracowników obejmują Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 roku, w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Przepisy te dotyczą m.in. przestrzegania przepisów techniczno-budowlanych, ochrony przed wypadkami, ochrony przed hałasem i innymi szkodliwymi czynnikami środowiska pracy, zarządzania i kontroli bezpieczeństwa i higieny pracy, a także kontroli stanu zdrowia pracowników.

Do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki mamy podany załącznik nr 3, w którym mowa o typach szatni dla pracowników. Wyróżnia się cztery rodzaje szatni zapatrzonych w szafy i szafki pracownicze:

• szatnia podstawowa,
• szatnia przepustowa,
• szatnia odzieży roboczej i ochronnej,
• szatnia odzieży własnej pracowników.

Szafki pracownicze – przepisy dotyczące szatni podstawowej

Szatnie podstawowe to najpopularniejszy rodzaj szatni przeznaczony do przechowywania odzieży roboczej, odzieży własnej oraz środków ochrony indywidualnej. Każdy pracownik powinien posiadać dwie szafy pojedyncze lub jedną szafę podwójną. Jedną szafę lub jedną część należy przeznaczyć do przechowywania odzieży roboczej i środków ochrony indywidualnej, natomiast pozostałe miejsce zagospodarować na odzież własną.

Jeśli zabrudzenie odzieży w miejscu pracy jest niewielkie i nie stwarza zagrożenia zabrudzenia własnej odzieży, szatnia podstawowa może być utworzona zamiast osobnych szatni dla odzieży roboczej, ochronnej i własnej. Dodatkowo pomieszczenie musi być połączone z umywalnią, a szatnia powinna mieć co najmniej 0,5 m² powierzchni podłogi na jednego pracownika.

Szafki pracownicze – przepisy obowiązujące w szatni przepustowej

Szatnie przepustowe powinny zostać utworzone w miejscu pracy, w którym wykonywane czynności pracownicze związane są z substancjami niebezpiecznymi, trującymi, zakaźnymi lub drażniącymi. Takową szatnię zależy postawić także w miejscach, gdzie dochodzi do intensywnego brudzenia odzieży, panuje wilgotny i gorący mikroklimat lub wykonywane prace są pylące.

Jedna z części szatni należy przeznaczyć na odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej, natomiast drugą część szatni powinna zająć odzież własna pracowników. Pomiędzy częściami należy umieścić przepustowy zespół sanitarny z natryskami. Dzięki temu pracownicy będą mogli najpierw wziąć prysznic, a dopiero potem udać się do szatni z odzieżą własną.

Szafki pracownicze – przepisy w szatni odzieży roboczej i ochronnej

Szatnie odzieży roboczej i ochronnej są przeznaczone do przechowywania odzieży oraz obuwia roboczego i środków ochrony indywidualnej. Szatnie należy umieścić w zakładzie pracy, jeśli wykonywane przez pracowników czynności powodują znaczne zabrudzenia odzieży. Szatnia odzieży roboczej powinna mieć bezpośrednie połączenie z umywalnią, natryskami i szatnią odzieży własnej pracowników. Szafki socjalne powinny być udostępnione do indywidualnego użytku dla każdego z pracowników.

Szafki pracownicze – przepisy wynikające z przechowywania odzieży własnej

Szatnie odzieży własnej pracowników, jak sama nazwa skazuje, służą do przechowywania odzieży należącej do pracowników. Powinna znaleźć się w miejscu pracy, w którym odzież należąca do pracowników nie powinna mieć kontaktu z odzieżą roboczą i środkami ochrony indywidualnej. Każdy pracownik powinien posiadać własną, indywidualną szafkę. Na każdego pracownika korzystającego z szatni przypada co najmniej 0,3 m² powierzchni podłogi.

Jeśli nie występują żadne przeciwwskazania wynikające z rodzaju lub warunków wykonywania pracy, szatnia może zostać urządzona w formie szatni wieszakowej. Stojaki powinny być wtedy jednopoziomowe, a w dolnej części mieć półki na obuwie, natomiast w górnej miejsce na nakrycie głowy. Jeśli na jednej zmianie jest więcej niż 5 pracowników, firma powinna urządzić osobną szatnię dla kobiet i mężczyzn. Szatnie mogą być wspólne tylko pod warunkiem umieszczenia specjalnych kabin do przebierania. Liczba miejsc siedzących powinna wynosić co najmniej 30% liczby zatrudnionych pracowników.

Ubraniowe szafki pracownicze – przepisy

Szafki pracownicze na ubrania robocze są najczęściej wykonane z metalu. Dzięki temu są wytrzymałe, odporne na uszkodzenia, a także duże obciążenia. Metalowe szafki ubraniowe bhp są dostępne w różnych rozmiarach, kształtach i kolorach. Nie sprawiają trudności w montażu i w łatwy sposób mogą zostać przestawione w inne miejsce. Materiał, z którego zostały wykonane szafki pracownicze, został jasno określony w Polskich Normach.

Ze względu na przepisy, pod względem wielkości i wyposażenia, szafki pracownicze powinny uzyskać stosowne certyfikaty i atesty zgodności z normami. Przyjęto, że wysokość takowych szaf dwudrzwiowych powinna wynosić 1800 mm, szerokość 800 mm, natomiast głębokość 480 mm. W polskiej normie każda z szafek powinna zawierać:

- metalową przegrodę dzielącą szafkę,

- drążek,

- półkę,

- wieszak.

Szafki socjalne są wymogiem we wszystkich miejscach pracy, w których pracownicy mają obowiązek przebrania się w strój służbowy lub ubranie robocze.

Szafki pracownicze – przepisy BHP a prywatność pracowników

Zgodnie z kodeksem pracy, nieprzestrzeganie, niedopilnowanie lub zaniedbanie zasad BHP dotyczących umieszczenia w firmie szafek pracowniczych może oznaczać odpowiedzialność karną, lub przyczynić się do konieczności wypłaty odszkodowania. Warto jednak wspomnieć, że z obowiązku organizacji szafki pracowniczej w miejscu pracy zwolnione są biura. Wynika to z panujących warunków pracy, ponieważ pracownicy biurowi mogą zostawiać swoje rzeczy na ogólnodostępnych wieszakach.

Bez wątpienia największą zaletą posiadania w miejscu pracy szafki jest bezpieczeństwo. Zamykając szafkę na klucz, mamy pewność, że nasze rzeczy prywatne są bezpieczne. Niepokój pojawia się w momencie, kiedy dostęp do naszej szafki, za sprawą zapasowego klucza, ma przełożony. Według przepisów, zarówno pracodawca, jak i kierownik działu, ma prawo przeprowadzić kontrolę szafek. Wynika to z faktu, że wszystkie szafki umieszczone na terenie zakładu pracy zostały zakupione ze środków pracodawcy, dlatego stanowią jego własność.

FAQ:

• Czy pracodawca może przeszukać odzież własną pracowników bez uzasadnionej przyczyny?

  Szafki znajdujące się na terenie zakładu stanowią własność pracodawcy. Przeszukanie szafki pracownika jednak może odbyć się tylko po wcześniejszym poinformowaniu pracownika o konieczności przeszukania lub jeśli zakładają to przepisy zakładowe. Pracodawca nie ma natomiast prawa przeszukać rzeczy osobistych bez wiedzy pracownika.

• Szafki pracownicze – jakie rodzaje szafek rozróżniamy?

  Aby zapewnić odpowiednie warunki pracy, pracodawca musi dostosować szafki pracownicze zgodnie z rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Obowiązkiem firmy jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy poprzez cztery możliwe szatnie: podstawową, przepustową, odzieży roboczej i ochronnej, odzieży własnej.

• Jakie normy powinny spełniać szafki ubraniowe?

  Pracownik korzystający w zakładzie pracy z szatni powinien mieć dostęp do dwóch szaf pojedynczych lub jednej szafy podwójnej. Stojaki wieszakowe powinny być natomiast wyposażone w półkę na obuwie oraz miejsce na nakrycie głowy. Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi urządzenia higienicznosanitarne, których rodzaj, ilość i wielkość powinny zostać dostosowane do liczby zatrudnionych osób.